Monday 22 November 2010

"10 phút thôi"

Sáng nay (22/11/2010) ngồi xem họp quốc hội, rất ấn tượng cách điều hành của Chủ tịch Nguyễn Phú Trọng. Mỗi khi mời đại biểu đứng lên nêu câu hỏi là ông kèm thêm một câu: “Hỏi ngắn gọn thôi”. Khổ, đại biểu phải đại diện cho cử tri, mà cử tri thì có biết bao nhiêu bức xúc trong cuộc sống, nhỏ thì tình trạng giao thông, tình trạng leo thang của vật giá hàng ngày, mất điện, thiếu điện, lớn thì Vinashin, bô-xít Tây Nguyên, lớn nữa thì chênh lệch trong cán cân thương mại với Trung Quốc,... Mà vẫn có câu nói phải có đầu có cuối, đưa ra câu hỏi thì cũng phải tóm tắt xem tại sao hỏi như thế, vậy thì làm sao mà ngắn gọn cho được? Kể cũng có đôi khi thấy đại biểu diễn đạt hơi dài hơn cần thiết nhưng ko phải phổ biến, nên rất buồn (cười) khi nghe Chủ tịch nhấn nhá liên tục “Hỏi ngắn gọn thôi”.

Nhưng vẫn chưa buồn (cười) bằng việc Chủ tịch nhắc các thành viên Chính phủ trả lời chất vấ, ngoài câu mang tính định tính “Trả lời ngắn gọn thôi”, Chủ tịch còn liên tục nhấn thêm “Trả lời trong 10’ thôi”. Khổ, thường 3 đại biểu hỏi mới đến lượt 1 Bộ trưởng trả lời, mỗi đại biểu hỏi trung bình 2-4 vấn đề, tính trùng nhau đi nữa cũng phải có 5-8 vấn đề, lại toàn là vấn đề thiết yếu với nhân dân, đất nước, yêu cầu trả lời trong 10’ cho cả loạt, tức là trung bình mỗi vấn đề chỉ được giải đáp trong hơn 1 phút, thế thì giải trình làm sao cho rõ được, mà ko rõ thì làm sao cử tri hài lòng, yên tâm, làm sao Chính phủ nắm bắt và điều chỉnh theo ý nguyện của cử tri được

Ko thể hiểu được tại sao điệp khúc “10 phút thôi” cứ thế lặp đi lặp lại???

Thursday 4 November 2010

Chỉ tiêu tăng trưởng 5 năm của Hà Nội và toán sơ cấp

Sáng 26/10/2010, tại phiên khai mạc ĐH Đảng bộ TP Hà Nội lần thứ XV, Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thế Thảo cho hay Hà Nội sẽ phấn đấu để đến năm 2015, GDP bình quân đầu người đạt 4.300 USD (hiện nay là gần 2.000 USD).

Cuối bài viết có phần tóm tắt các chỉ tiêu phát triển của thành phố trong 5 năm tới, theo đó
Tăng trưởng GDP bình quân 2011-2015: 12-13%/năm; GDP bình quân/người: 4.100-4.300 USD.  
Chỉ với 1 tính toán nhỏ với kiến thức toán sơ cấp, có lẽ được dạy từ cuối cấp 2 hoặc đầu cấp 3, người ta có thể dễ dàng thấy UBND TP tự mâu thuẫn với chính mình.

Bài toán là: GDP bình quân đầu người hiện là A = $2000 (tính trội lên), nếu tăng trưởng GDP bình quân mỗi năm là x thì sau n năm, GDP đầu người sẽ là B = A*(1+x)^n

Từ đây tính ra nếu tốc độ tăng trưởng bình quân 5 năm tới là 12%, tức 0,12 thì GDP bình quân năm 2015 sẽ là: 2000*(1+0,12)^5 = $3525, còn kém rất xe mức thấp $4100 mà TP đặt ra. Tương tự, nếu tăng trưởng là 13% thì GDP bình quân năm 2015 tương ứng là $3685, cũng vẫn thấp hơn $4100 chứ chưa nói đến $4300.

Từ công thức nêu trên có thể tính x nếu biết A, B và n. Cụ thể, lấy căn bậc n của (B chia A) trừ đi 1. Theo đó, để đạt GDP bình quân $4100 vào 2015, tăng trưởng GDP trung bình sẽ phải là 15,44%; còn để đạt $4300 thì tăng trưởng phải là 16,54%.

Về kinh tế vĩ mô để đưa mức tăng trưởng từ 12-13% như TP đề ra tới mức 15,44-16,54% là vô vùng khó khăn, nhất là trong bối cảnh phát triển kinh tế hiện tại, đó là còn chưa kể tới bản thân mức 11-13% đã là rất cao so với trung bình chỉ trên dưới 7% của cả nước trong những năm gần đây.

Nhưng trên hết, lẽ ra một báo cáo quan trọng đến như vậy của UBND TP thì không nên để xảy ra lỗi sơ đẳng như đã vạch ra ở trên, nó sẽ khiến người đọc tinh ý có cảm giác báo cáo không được chuẩn bị nghiêm túc và các mục tiêu (kinh tế) đặt ra chỉ để cho có - đây chắc chắn là điều UBND TP không muốn mà người dân cũng vậy.

PS: Câu "Tăng trưởng GDP bình quân 2011-2015: 12-13%/năm" trong báo cáo của UBND TP Hà Nội không hiểu chỉ mức tăng GDP đơn thuần hay tăng bình quân trên đầu người. Các tính toán trên giả định đó là tăng bình quân đầu người. Tuy nhiên nếu chỉ là tăng GDP thuần túy thì các con số còn tệ nữa vì trong 5 năm tới dân số Hà Nội chắc chắn sẽ còn tăng.

Một góp ý nhỏ nhằm nâng cao hiệu quả họp Quốc hội

Mặc dù không theo dõi được đầy đủ và tưởng tận kỳ họp Quốc hội này nhưng hễ khi nào xem được trên TV là thấy có 2 loại hình ảnh: Một là đại biểu Quốc hội chất vấn với rất nhiều câu hỏi, mã mỗi câu hỏi, để làm rõ, có thể cần tranh luận cả tiếng đồng hồ; và hai là, thành viên Chính phủ giải trình tuy dài dòng nhưng thường thiếu trọng tâm, lảng tránh các câu hỏi chính, đôi khi khiến chủ tọa phiên họp phải nhắc nhở. Dường như tình trạng này vẫn thế bao nhiêu năm nay, đài báo cũng đã nói nhiều.

Liên hệ tới các phiên chất vấn ở House of Commons (gần như Hạ nghị viện) ở Anh, khi người chất vấn thường nêu từng câu hỏi một, ngắn gọn và rõ ràng, trực diện, và đại diện chính phủ phải trả lời cụ thể, thẳng thắn vào câu hỏi đó trước sự quan sát của toàn bộ nghị viên cũng như những người theo dõi qua truyền hình. Khi đại biểu đặt câu hỏi, hoặc khi đại diện chính phủ trả lời, thường có những đại biểu/thành viên chính phủ khác đứng lên biểu hiện sự quan tâm, đồng tình với phát biểu ấy. Đồng thời nếu câu hỏi nêu lên ngớ ngẩn, hoặc đại diện chính phủ giải trình không xác đáng, nhiều đại biểu sẽ ồ lên, thậm chí phá lên cười để biểu thị sự phản đối. Hồi ông Brown mới lên thay Tony Blair, có lẽ do bản thân vốn nói lắp, lại chưa quen trả lời chất vấn, ông Brown liên tục lắp bắp, lặp đi lặp lại câu trả lời, thái độ lùng túng lộ ra rõ rệt khiến đại biểu, người xem TV (là tôi), thậm chí cả chủ tọa phiên chất vất bò lăn ra cười. Dần dần ông Brown khá lên, nhưng những trận cười, nhưng đợt BUZZZZZZZZ phản đối ko bao giờ rời bỏ ông, cũng như không rời bỏ ông Blair, hay ông Cameron hiện tại.

Nghe qua tưởng như những phiên họp kiểu mổ bò với nhiều tràng cười, tiếng BUZZZZZ phản đối ấy toàn là vô bổ, vô chính phủ, vớ vẩn,.., nhưng không, các vấn đề trong xã hội được đưa ra mổ xẻ đến nơi đến chốn, không có sự lảng tránh, và kết quả của nó thể hiện trong sự phát triển toàn diện của nước Anh thì không khó để chứng kiến. Cũng nói luôn là câu trả lời của đại diện chính phủ không thường xuyên làm hài lòng người chất vấn nhưng là một người chứng kiến, tôi nhận thấy thường cả hai bên đều có logic của họ - logic hợp lý chứ không phải kiểu nói lấy được mà đôi khi ta gặp phải.

Nên chăng Quốc hội nước ta cũng áp dụng mô hình chất vấn - giải đáp tương tự: Đại biểu nêu từng câu hỏi một và thành viên chính phủ trả lời thẳng vào đó, từng vấn đề một. Nếu nhiều đại biểu có cùng câu hỏi thì khi một người nêu ra, các đại biểu khác có thể bấm vào một nút thể hiện sự ủng hộ, chủ tọa sẽ thông báo có, ví dụ, 58 đại biểu có cùng mối quan tâm, rồi mời thành viên chính phủ trả lời. Sau khi nghe trả lời, nếu đại biểu chưa hài lòng có thể tiếp tục chất vấn, và chỉ bằng nhũng câu hỏi xoay quanh một vấn đề cần làm rõ đó. Nếu cần, chủ tọa phiên họp có thể nhắc nhở thêm, yêu cầu đại biểu hỏi rõ hơn hay yêu cầu thành viên chính phủ đi thẳng hơn vào trả lời chất vấn. Cũng có thể bố trí để những đại biểu chưa hài lòng với câu trả lời, thay vì đứng lên và BUZZZZZ như bọn Anh béo, bấm một nút để thông báo, và chủ toạn phiên họp công bố tổng số này.

Việc bố trí cách hỏi - đáp từng vấn đề này sẽ có hai lợi ích rất rõ so với cách thức hiện tại: Thứ nhất, tiết kiệm thời gian - ví dụ kỳ họp này rất nhiều đại biểu chất vấn về Vinashin, cơ chế bấm nút ủng hộ tiết kiệm thời gian, đồng thời tạo được trọng lượng cho câu hỏi. Thứ hai, đi vào từng vấn đề một sẽ giúp thành viên chính phủ tập trung giải đáp băn khoăn của đại biểu, một mặt có thể nâng cao chiều sâu của giải trình, mặt khác nâng cao tính trách nhiệm vì dù muốn lảng tránh cũng không được.

Có thể ai đó sẽ nghĩ nếu hỏi - trả lời - truy vấn tiếp sẽ tốn kém thời gian quá thì người viết bài này trộm nghĩ, thời gian tiết kiệm được qua cơ chế bấm nút ủng hộ sẽ đủ cho hoạt động truy vấn. Vẫn với ví dụ Vinashin, nếu mỗi đại biểu giành 3' chất vấn, thì 10 đại biểu đã có tới 30' rồi, thời gian vẫn thế, mà chất lượng hỏi - đáp sẽ cao hơn nhiều.

Nhân nói với Vinashin lại thầm tiếc, giá như nhà nước bố trí được thư ký cho các đại biểu quốc hội, tốn kém có là bao...

Wednesday 3 November 2010

Gửi em, 3/11/2010

Anh chưa từng đợi em
Trên con đường hoa sữa
Mà nghe hương chớm nở
Tưởng em ùa vào lòng

Biển cuộn sóng mênh mông
Như nối dài nhịp đập
Của ngày đêm thao thức
Hai trái tim mong chờ

Lá vàng gọi mùa thu
Mặt hồ êm đềm quá
Dẫu xa mà không lạ
Nỗi nhớ đến là dài

Mong đợi một ngày mai
Trong nắng vàng se ấm
Dưới trời thu Hà Nội
Tay trong tay...