Việt Nam vào top 5 nước hạnh phúc nhất thế giới theo Chỉ số hành tinh Hạnh phúc (HPI - Happy Planet Index)! Bản tin này xuất hiện liên tục trên báo điện tử mấy hôm nay, chắc ở nhà trên đài và TV cũng có nói.
Cách tính chỉ số hạnh phúc khá đơn giản, dựa trên 3 tiêu chí chính: Tuổi thọ trung bình (LE - Life Expectancy), mức độ hài lòng đối với cuộc sống (LS - Life Satisfaction) và mức tiêu thụ tài nguyên trung bình của mỗi người dân (EF - Ecological Footprint). Người ta nhân LE với LS để ra số năm hạnh phúc trong đời một công dân (HLY - Happy Life Years), rồi chia HLY cho EF để ra số năm hạnh phúc mang lại bởi một đơn vị tài nguyên - con số này càng lớn càng tốt bới nó có nghĩa rằng người ta hạnh phúc hơn mà vẫn chỉ tiêu xài cùng một lượng tài nguyên.
Vậy thì về cơ bản HPI = LE*LS/EF. Tuy nhiên để hạn chế sai số, người ta đưa vào 2 gia số alpha, beta và công thức trên được chỉnh thành: HPI = beta*LE*LS/(EF+alpha). Trang web của HPI nói đọc báo cáo chi tiết để hiểu cách tính alpha, beta nhưng khi đọc lại chả thấy giải thích chỗ nào cả.
Theo HPI thì người Việt Nam có tuổi thọ trung bình 73.7 năm, mức độ hài lòng với cuộc sống là 6.5 nên trung bình mỗi người có 47.8 năm hạnh phúc trong đời (để có con số này thì LE*LS phải chia cho 100 nhưng ko thấy báo cáo giải thích), và để có nó mỗi người chỉ tiêu thụ có 1.3 đơn vị tài nguyên. Tính thêm gia số alpha, beta vào thì HPI của người Việt là 66.5, đứng hàng thứ 5 thế giới!!! Nói phô thì người Việt Nam ta sống hạnh phúc mà không cần khai thác môi trường, tài nguyên nhiều.
Để hiểu rõ chỉ số HPI, người đọc cần tìm hiểu kỹ hơn xem cách tổ chức nọ thu thập dữ liệu như thế nào, làm sao để tính ra chỉ số LS (LE thì có thể dễ tính hơn) và EF. Và để ghi nhận chỉ số này có khi còn cần tới những quan sát, ghi chép, nghiên cứu đọc lập khác nữa bởi rất có thể khảo sát của Viện nọ không phản ánh hết sự thật do những hạn chế nào đó.
Nhưng sự thật để mà làm gì? Ai cần tới sự thật nếu như nó khiến con người ta kém vui, kém lạc quan, kém suy nghĩ tích cực đi? Sự thật là đây: Việt Nam ta được một tổ chức quốc tế xếp vào vị trí thứ 5 trong danh sách các quốc gia hạnh phúc nhất thế giới! Cách đây không lâu, ta cũng đạt thứ hạng rất cao trong một cuộc khảo sát về mức độ hài lòng đối với cuộc sống, như thế chẳng đủ minh chứng cho chỉ số mới này sao?
Vậy thì... chúng ta hãy vui lên, tự hào lên! Này cái bác xe ôm đang ủ rũ dưới lùm cây, ơi các chú quản lý thị trường đang quát tháo dẹp gánh hàng rong, kìa các chị hàng rong đang nhếch nhác giữa phố phường thanh lịch, rồi bà mẹ đang méo mặt với chi tiêu gia đình chồng chất, các cô gái lẩn lút dưới bóng đêm chờ được gọi, hay những em gái lộn xộn ngồi xếp hàng cho giai Hàn lựa chọn,... Cả các anh nữa, của nợ này, những nông dân mất ruộng cho sân gôn-lờ-phờ giờ ngồi khoe hàm răng đen ở chợ lao động, những công nhân các khu công nghiệp đang mất việc do khủng hoảng kinh tế choáng váng với những hóa đơn điện nước tăng dần,............. Tất cả chúng ta hãy vui lên, hãy ăn mừng, hãy kỷ niệm sự kiện trọng đại này, khi Việt Nam ta - gồm chính các vị ấy - là đất nước hạnh phúc thứ 5 thế giới!!!
